یکی از اسطوره‌های برجسته تاریخ پهلوانی ایران، پوریای ولی است. مردی که داستان‌های زیادی از جوانمردی و بزرگواری او نقل شده است. او ساده می‌زیست، دست مستمندان را می‌گرفت و از قدرت خود برای کمک به دیگران بهره می‌برد. پوریای ولی که در اواخر عمر به عرفان، شعر و فلسفه روی آورد، کتابی از خود به یادگار گذاشت. در تاریخ پهلوانی ایران، غلامرضا تختی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و نام او برای همیشه درخشان خواهد ماند.

جوانمردی تختی در برابر مدوید
یکی از مشهورترین داستان‌های پهلوانی تختی مربوط به مسابقه او با الکساندر مدوید، قهرمان کشتی آزاد شوروی است. مدوید که سه مدال طلای المپیک و هفت قهرمانی جهان را در کارنامه داشت، پیش از مسابقه با تختی، زانویش آسیب دیده بود. مربی مدوید وقتی متوجه شد تختی از این آسیب‌دیدگی آگاه شده است، به او هشدار داد که شکستش قطعی است. بااین‌حال، جهان‌پهلوان تختی با جوانمردی، حتی به سمت پای آسیب‌دیده مدوید نرفت و تمامی فنون را با احتیاط از سمت دیگر اجرا کرد.
این مسابقه با پیروزی مدوید به پایان رسید، اما تختی بدون هیچ ناراحتی ازدست‌دادن قهرمانی، پیشانی مدوید را بوسید و با نگرانی از حال او پرسید: «چیزیت که نشد؟» مدوید بعدها این خاطره را چنین توصیف کرد: «در زندگی‌ام هیچ مسابقه‌ای به این پاکی و زیبایی تجربه نکردم. مرگ او را تا زمانی‌که بر سر خاکش نرفتم باور نکردم. تختی از معدود ورزشکارانی بود که انسانیت را بالاتر از مدال می‌دانست.»

نقش تختی در کمک به زلزله‌زدگان بوئین‌زهرا
یکی دیگر از جلوه‌های انسان‌دوستی تختی، کمک او به زلزله‌زدگان بوئین‌زهرا در سال ۱۳۴۱ بود. او شخصاً در خیابان‌ها و محله‌های مختلف حضور پیدا کرد و با یاری خواستن از مردم، کمک‌های قابل‌توجهی برای زلزله‌زدگان جمع‌آوری کرد. این حرکت او نمادی از تعهد تختی به مردم و جامعه بود و جایگاه او را در قلب ملت ایران تثبیت کرد.
 

تختی در موزه آکادمی آمریکا
غلامرضا تختی تنها ورزشکار ایرانی است که تندیسی از او در موزه آکادمی آمریکا به یادگار مانده است. این تندیس که در سال ۱۹۹۶ با حضور فرزندش، بابک تختی، رونمایی شد، تختی را در حالتی نشان می‌دهد که تنها یک دست دارد و همان دست را به نشانه قهرمانی بالا گرفته است. داستان این تندیس نیز از پهلوانی تختی حکایت دارد. زمانی که او با حریفی آمریکایی وارد تشک شد، متوجه شد دست رقیبش آسیب دیده است. برای رعایت انصاف، تختی در طول مسابقه تنها از یک دست خود استفاده کرد. این جوانمردی و اخلاق، تختی را در تاریخ ورزش جهان جاودانه کرد.

زندگی ساده و محبوبیت اجتماعی
تختی برخلاف بسیاری از ورزشکاران برجسته، زندگی بسیار ساده‌ای داشت و هیچ‌گاه به دنبال تجملات و شهرت نبود. او در محله‌ای ساده در جنوب تهران زندگی می‌کرد و با وجود افتخارات فراوان، همواره فروتن باقی ماند. مردم تختی را نه‌تنها به‌عنوان یک قهرمان، بلکه به‌عنوان یک دوست و الگوی اخلاقی می‌شناختند.

شخصیت سیاسی تختی
تختی علاوه بر فعالیت‌های ورزشی، در عرصه اجتماعی و سیاسی نیز حضوری پررنگ داشت. او به حزب ملی‌گرایان نزدیک بود و همواره حمایت خود را از مردم و آزادی‌خواهان نشان می‌داد. این مواضع اجتماعی، محبوبیت او را در میان اقشار مختلف جامعه افزایش داد و باعث شد که او فراتر از یک ورزشکار، به یک نماد ملی تبدیل شود.

مرگ رازآلود تختی
مرگ جهان‌پهلوان تختی در سال ۱۳۴۶ یکی از جنجالی‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است. او در هتل آتلانتیک تهران درگذشت و علت مرگ او همچنان محل بحث است. برخی آن را خودکشی و برخی دیگر آن را قتل می‌دانند. مراسم خاکسپاری او به یکی از بزرگ‌ترین تجمعات مردمی در تاریخ ایران تبدیل شد و نشان داد که تختی چه جایگاهی در قلب مردم داشت.
الهام‌بخشی به نسل‌های بعدی تختی تنها یک ورزشکار نبود، بلکه الگویی برای اخلاق، انسانیت و جوانمردی شد. داستان‌ها و رفتارهای او در کتاب‌ها، فیلم‌ها و نقل‌قول‌های مردم باقی مانده است. فیلم سینمایی “تختی” که به زندگی او پرداخته، نمونه‌ای از این تأثیرگذاری است.

تختی و فرهنگ پهلوانی ایرانی
او نمادی از فرهنگ پهلوانی ایران شد، فرهنگی که نه‌تنها به قدرت جسمانی، بلکه به اخلاق، انصاف و کمک به دیگران تأکید دارد. تختی تجسم زنده این ارزش‌ها بود و نام او به همراه مفاهیمی چون جوانمردی، عدالت و صداقت در تاریخ ایران ماندگار شده است.

نتیجه‌گیری؛ اسطوره‌ای برای همیشه
جهان‌پهلوان تختی با رفتار و خاطراتی که از خود به‌جای گذاشت، همچنان به‌عنوان نماد پهلوانی و جوانمردی در سراسر جهان شناخته می‌شود و برای مردم ایران، افتخاری بی‌بدیل و تکرارنشدنی است. او نه‌تنها در عرصه ورزش، بلکه در جامعه و فرهنگ نیز چهره‌ای جاودانه باقی مانده است.